Ağız Yarası: Ağız içindeki yaralar, günlük yaşamı etkileyen, ağrı ve rahatsızlık yaratan durumlardır. Ağız yaralarının doğru tanınması, sebebinin belirlenmesi ve tedavi yöntemlerinin bilinmesi, yaşam kalitesini önemli ölçüde artırır. Bu yazıda, ağız yaralarının türlerini, nedenlerini, belirtilerini ve tedavi yöntemlerini bir KBB uzmanı olarak açıklıyorum.

Ağız Yarası Nedir?

Ağız yaraları, ağız içindeki yumuşak dokularda oluşan, genellikle ağrı ve hassasiyete sebep olan lezyonlardır. Dudaklar, diş etleri, dil, yanaklar ve ağız çatısında görülebilirler. Ağız içindeki yaraların bazıları bulaşıcı olabilirken bazıları değildir ve genellikle hastanın günlük yaşantısını zorlaştırabilir.

Ağız Yaralarının Türleri

Ağız Yarası

Ağız Yarası

1. Aft Yaraları (Ağız Ülserleri)

Aft yaraları, ağız içindeki en yaygın lezyonlardan biridir. Genellikle kırmızı renkli olan bu yaraların ortasında beyaz, gri veya sarı renkli bir lezyon bulunur. Genellikle bulaşıcı değildirler ve kendiliğinden 10-14 gün içerisinde iyileşirler.

2. Uçuklar

Uçuklar, Herpes simpleks virüsünün bir sonucu olarak dudakların kenarında veya ağzın köşelerinde ortaya çıkar. Bulaşıcıdırlar ve öpüşme ya da yiyeceklerin paylaşılması yoluyla kişiden kişiye geçebilirler.

3. Gingivostomatit

Hem bakteriyel hem de viral sebeplerden kaynaklanabilir. Diş eti iltihapları ve yanak içindeki tahrişler nedeniyle sıklıkla çocuklarda görülür.

4. Pamukçuk (Kandidiyaz)

Mantara bağlı olarak gelişen bir ağız içi hastalığıdır. Dil üzerinde beyaz, kremsi lezyonlar ve yanaklarda benzer lezyonlar şeklinde kendini gösterir. Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde sıklıkla görülür.

5. Oral Liken Planus

Ağız içindeki kronik iltihabi bir hastalık türüdür. Genellikle beyaz renkli, yükseltilmiş lezyonlar şeklinde kendini gösterir ve uzun süre tedavi edilmediğinde yaşam kalitesini etkileyebilir.

6. Lökoplaki

Beyaz renkli lezyonlar olarak kendini gösteren lökoplaki, genellikle sigara kullanımına bağlı olarak ortaya çıkar. Kanser riski taşıyabilir ve dikkatli değerlendirme gerektirir.

7. Ağız Kanseri

İyileşmeyen, ağrılı yaralar aynı zamanda ağız kanserinin de bir belirtisi olabilir. Bu tür lezyonlar şişlik, kanama ve ağrı gibi ek semptomlar gösteriyorsa mutlaka değerlendirilmelidir.

Ağız Yarasının Kimleri Daha Çok Etkilediğini Bilmek Önemlidir

Bazı gruplar, ağız yaralarına daha yatkın olabilirler:

  • Çocuklar: Pamukçuk gibi hastalıklar çocuklarda sıklıkla görülür.
  • Yaşlı bireyler: Lökoplaki veya oral liken planus gibi durumlar yaş ilerledikçe artar.
  • Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler: HIV, kanser gibi durumlarda bu tür yaraların gelişme riski yüksektir.

Ağız Yarası Belirtileri

Ağız yaralarının en yaygın semptomları şunlardır:

  • Ağrı ve hassasiyet
  • Kanama veya kızarıklık
  • Yemek yerken zorluk
  • Yanma hissi

Bu belirtilerle karşılaşırsanız bir KBB uzmanına danışmanız önemlidir.

Ağız Yaralarının Nedenleri

Ağız yaralarının birçok nedeni olabilir:

1. Travmalar ve Fiziksel Hasar

Dudak veya dil ısırma, diş teli veya sert diş fırçaları yaralara sebep olabilir.

2. Bakteriyel veya Viral Enfeksiyonlar

Özellikle uçuklar veya pamukçuk bu kategoride yer alır.

3. Beslenme Eksiklikleri

Folat, demir veya B vitamini eksikliği ağız yaralarının oluşmasına zemin hazırlar.

4. Stres ve Hormonal Değişiklikler

Stres, hormonal dalgalanmalar ve bağışıklık sisteminin zayıflaması bu tür yaraları kolaylaştırabilir.

Ağız Yarası Bulaşıcı mı?

Yaraların türüne bağlı olarak bulaşıcılık durumu değişir:

  • Uçuklar: Herpes simpleks virüsü sebebiyle bulaşıcıdırlar.
  • Pamukçuklar: Genellikle bulaşıcı olmayan mantar hastalıklarıdır.

Bu nedenle eğer şüphe duyduğunuz bir durum varsa mutlaka bir KBB uzmanına danışmalısınız.

Tedavi Yöntemleri

Tedavi genellikle yaranın türüne göre planlanır:

1. Tıbbi Tedavi:

  • Steroid içerikli ağız jelleri
  • Ağrı kesici ve anti-inflamatuar ilaçlar
  • Antibakteriyel gargaralar

2. Evde Alınabilecek Önlemler:

Ne Zaman Bir KBB Uzmanına Gitmelisiniz?

Ağız Yarası

Ağız Yarası

Aşağıdaki durumlarda bir uzman değerlendirmesi gereklidir:

  • Yaralar 2-3 haftadır geçmiyorsa
  • Ağrı çok şiddetliyse
  • Ek semptomlar (ateş, şişlik, deri döküntüsü) eşlik ediyorsa

Sonuç

Ağız yaralarının tanısı ve tedavisi, erken müdahale ile kolaylaştırılabilir. Ağız içindeki lezyonların sebebini doğru tespit ederek, tedavi yöntemini kişiye özel planlamak önemlidir.

Unutmayın, şüphelerinizde ve ağrılarınızda mutlaka bir KBB uzmanına danışmalısınız.

Op. Dr. Evren Ay Koç