Alerji Teşhis ve Tedavisi: Alerjik reaksiyon, bir kişinin bağışıklık sistemi gıdalar, polen, ilaçlar veya arı zehri gibi belirli maddelere karşı aşırı duyarlı hale geldiğinde ortaya çıkar.
Alerjik reaksiyona neden olan bir maddeye alerjen denir. Birçok alerjen, çoğu insan için zararsız olan günlük maddelerdir. Bununla birlikte, bağışıklık sisteminin kendisine karşı belirli bir olumsuz reaksiyonu varsa, her şey bir alerjen olabilir.
Alerji Teşhis Ve Tedavisi
Alerji tedavisine genellikle Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi branşı bakarak çeşitli test ve bulgularla hastalığınıza neden olan alerjeni tespit ederek uzaklaştırmak ya da uygun ilaçlarla tedavi yöntemleri uygularlar. Farklı branşlar da alerji sorunlarınız için çözümler üretebilirler.
Alerji Teşhis ve Tedavisi Nasıl Yapılır?
Bağışıklık sisteminin rollerinden biri vücuttaki zararlı maddeleri yok etmektir. Bir kişinin bir maddeye alerjisi varsa, bağışıklık sistemi o madde zararlıymış gibi tepki verir ve onu yok etmeye çalışır.
Ülkemizde milyonlarca insan her yıl alerjik reaksiyon yaşıyor. Bu reaksiyon şişme gibi semptomlara yol açabilir. Şişlik hava yollarını etkilerse, yaşamı tehdit edebilir. İstanbul gibi büyük şehirlerde Ataşehir Kadıköy gibi kalabalık semtlerde yaşıyorsanız soluduğunuz hava ve diğer uyaranlar alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
Özellikle pandemi döneminde kullanılan maskeler sayesinde birçok hastanın alerji reaksiyonlarında azalma görüldüğü bilimsel bir gerçektir. Alerji Teşhis ve Tedavisi Bunun yanında beslenme alışkanlıklarımızın değiştiği ve daha kaliteli beslenmenin oluştuğu bağışıklığı güçlendirmek için alınan takviyeler yine alerji hasta yoğunluğunu pandemi dönemi boyunca azaltmıştır. Fakat şunu da unutmamak gerekir ki aldığımız alerjenler her zaman zararlı olmayabilir. Hatta belli ölçülerde bağışıklık sistemimiz için alınmasında faydalar bile vardır. Bu yazımızda alerjilerle ilişkili risk faktörleri, semptomlar ve tedaviler hakkında bilgi edinmenizi hedefliyoruz. Bu tür sorunlarınız varsa veya olursa mutlaka uzman bir doktora başvurmalısınız.
Alerji nedir?
Alerjiler, bir kişinin bağışıklık sistemi genellikle zararsız olan maddelere aşırı tepki verdiğinde gelişir.
Bir kişi bir alerjene ilk kez maruz kaldığında, genellikle bir reaksiyon yaşamazlar. Bağışıklık sisteminin maddeye karşı bir duyarlılık oluşturması genellikle zaman alır.
Zamanla bağışıklık sistemi alerjeni tanımayı ve hatırlamayı öğrenir. Bunu yaparken, maruziyet meydana geldiğinde ona saldırmak için antikorlar üretmeye başlar. Bu birikime duyarlılık denir. Alerji Teşhis ve Tedavisi
Bazı alerjiler mevsimseldir. Örneğin, saman nezlesi semptomları, havadaki ağaç ve çimen polenlerinin daha yüksek olduğu Nisan ve Mayıs ayları arasında zirve yapabilir. Polen sayısı arttıkça bir kişi daha şiddetli bir reaksiyon yaşayabilir. Daha önce kullandığınız bir parfüm ileri zamanlarda size alerji yapabilir. Eskiden bir evcil hayvana sahiptiniz ve onunla yaşarken bir probleminiz yoktu, yıllar sonra evcil hayvanlara duyarlı hale gelebilirsiniz. Çevrenizdeki bir fabrikanın bacasından çıkan adını bile duymadığınız bir kimyasal, topraktaki bir mineral kısaca hemen her şey sizi duyarlı hale getirebilir. Alerji tedavisinin zorluğu ve pahalı olmasının nedeni de bu alerjeni bulmak ve belirlemek için sayısız test yaptırmak zorunda kalınmasıdır.Alerji Teşhis ve Tedavisi
Alerji Belirtileri
Alerjik reaksiyon, iltihaplanma ve tahrişe neden olur. Bununla birlikte, spesifik semptomlar alerjenin tipine bağlı olacaktır. Örneğin, bağırsakta, deride, sinüslerde, solunum yollarında, gözlerde veya burun kanallarında alerjik reaksiyonlar meydana gelebilir. Bu belirtiler başka bir hastalığı da habercisi ya da tetikleyicisi olabilir. Bu nedenle aşağıdaki belirtilerden biri veya birkaçına sahipseniz uzman hekiminize görünmeniz gerekmektedir.
Aşağıda bazı tetikleyiciler ve alerjisi olan kişilerde neden olabilecekleri belirtiler yer almaktadır. Alerji Teşhis ve Tedavisi
Toz ve polen alerjileri
• Tıkanma veya tıkalı bir burun
• Kaşıntılı gözler ve burun
• Burun akıntısı
• Şişmiş ve sulu gözler
• Öksürük
Gıda alerjileri
• Kusma
• Şişmiş bir dil
• Ağızda karıncalanma
• Dudakların, yüzün ve boğazın şişmesi
• Karın krampları
• Nefes darlığı
• Özellikle çocuklarda rektal kanama
• Ağızda kaşıntı
• İshal
Böcek sokmaları alerjileri
• Hırıltı
• Sokma yerinde önemli şişlik
• Kan basıncında ani bir düşüş
• Kaşınan cilt
• Nefes darlığı
• Huzursuzluk
• Kurdeşen veya vücuda yayılan kırmızı ve çok kaşıntılı bir döküntü
• Baş dönmesi
• Öksürük
• Göğüste sıkışma
İlaç tedavisinde ortaya çıkan alerjiler
• Hırıltı
• Dilin, dudakların ve yüzün şişmesi
• Kızarıklık
• Kaşıntı
Semptomlar şiddetli hale gelirse anafilaksi gelişebilir.
Anafilaksi belirtileri
Anafilaksi, alerjik reaksiyonun en şiddetli şeklidir. Alerji Teşhis ve Tedavisi Bu tıbbi bir acil durumdur ve yaşamı tehdit edici olabilir. Anafilaksi, alerjene maruz kaldıktan sonra dakikalar veya saatler içinde ortaya çıkan semptomlarla hızla gelişebilir.
Araştırmalar, anafilaksinin en yaygın olarak cildi ve solunum sistemini etkilediğini göstermektedir.
Bazı semptomlar şunları içerir:
• Kurdeşen, kızarma ve kaşıntı
• Nefes almada zorluk
• Hırıltı
• Şişme
• Düşük kan basıncı
• Kalp atış hızındaki değişiklikler
• Baş dönmesi ve bayılma
• Bilinç kaybı
Bu semptomları tanımak, zamanında tedavi almak için çok önemli olabilir. Yukarıdaki belirtilerden birine bile sahipseniz acilen bir doktora görünmelisiniz. İstanbul gibi şehirlerde özellikle Kadıköy ve Ataşehir gibi ilçelerdeki trafik yoğunluğunu dikkate alarak hareket etmenizi öneririz. Alerji Teşhis ve Tedavisi
Alerji Nedenleri
Alerjik bir reaksiyon meydana geldiğinde, alerjenler vücudun ürettiği immünoglobin E (IgE) adı verilen antikorlara bağlanır. Antikorlar vücuttaki yabancı ve potansiyel olarak zararlı maddelerle savaşır.
Alerjen IgE’ye bağlandığında, mast hücreleri de dahil olmak üzere belirli hücre türleri, alerjik reaksiyon semptomlarını tetikleyen kimyasalları serbest bırakır.
Histamin bu kimyasallardan biridir. Hava yollarındaki kasların ve kan damarlarının duvarlarının gerilmesine neden olur. Ayrıca burun astarına daha fazla mukus üretmesi talimatını verir.
Risk faktörleri
18 yaşın altında olan veya kişisel veya ailede astım veya alerji öyküsü olan kişilerde alerji riski daha yüksek olabilir.
Bazı araştırmacılar sezaryen ile doğanların da doğum sırasında annenin mikrobiyomuna maruz kalmadıkları için alerji riskinin daha yüksek olabileceğini öne sürmüşlerdir.
Yaygın alerjenler
Potansiyel alerjenler neredeyse her yerde ortaya çıkabilir.
Teoride, bir kişinin herhangi bir yiyeceğe alerjisi olabilir. Buğdayda bulunan protein olan glüten gibi belirli bileşenler de reaksiyonları tetikleyebilir. Aşağıda yazılmayan herhangi bir maddeye karşı da alerjiniz olabilir.
Ülkemizin en kalabalık şehri olan İstanbul’un yüksek nüfusa sahip Kadıköy, Ataşehir, Ümraniye gibi ilçeleri aynı zamanda çevrelerine kurulmuş sanayi kuruluşlarıyla ve doğal olarak bacalarıyla sizin duyarlı olabileceğiniz alerjenler üretiyor olabilir. Bu nedenle alerjik reaksiyonunuz olsa da buna neden olan maddenin ne olduğunu hiçbir zaman öğrenemeyebilirsiniz. Ama üzülmeyin çeşitli tedavi yöntemleriyle reaksiyonunuz kontrol altına alınabilir. Bazı durumlarda psikolojik nedenler de alerjiyi tetikleyebilir. Mesela limon denildiğinde ya da şeftali denildiğinde kaşınmaya başlayan çok kişi bulunmaktadır.
Aşağıdaki sekiz yiyecek büyük ihtimalle alerjiye neden olmaktadır:
• Yumurtalar, özellikle beyazlar
• Balık
• Süt
• Yer fıstığı
• Fındık ağacı
• Kabuklu deniz ürünleri
• Buğday
• Soya
Diğer bazı yaygın alerjenler şunları içerir:
• Evcil hayvan kürkü, kepek, deri pulları veya tükürük
• Küf ve küflenmiş ürünler
• Penisilin gibi ilaçlar
• Böcek sokmaları ve ısırıkları
• Hamamböcekleri, karasinekler, tatarcıklar ve güveler
• Bitki polenleri
• Ev kimyasalları
• Nikel, kobalt, krom ve çinko gibi metaller
• Lateks
Alerji Teşhis ve Tedavisi
Bir kişi alerjisi olabileceğine inanırsa, doktoru reaksiyona neyin neden olduğunu belirlemesine yardımcı olabilir.
Kişi aşağıdakileri açıklamaya hazır olmalıdır:
• Sizin fark ettiğiniz herhangi bir semptom var mıdır?
• Bu semptom ne zaman ve ne sıklıkla meydana geliyor?
• Sizce alerjiye ne sebep oluyor? Kişisel görüş ve tespitleriniz neler?
• Herhangi bir aile alerji öykünüz var mıdır?
• Diğer hane üyelerinin benzer bir tepki gösterip göstermediğini biliyor musunuz?
Doktorunuz bazı testler önerebilir bunun için hazırlıklı olun.
Alerji Testleri
Aşağıda bazı alerji testi örnekleri verilmiştir:
• Kan testleri: Bunlar, bağışıklık sistemindeki spesifik alerjenlere karşı IgE antikorlarının seviyelerini ölçer.
• Deri delme testleri: Bir doktor deriyi az miktarda olası alerjenle deler. Cilt reaksiyona girerse ve kaşınırsa, kızarırsa veya şişerse, kişinin alerjisi olabilir.
• Yama testleri: Kontak egzamasını kontrol etmek için doktor, az miktarda şüpheli alerjen içeren metal bir diski kişinin sırtına bantlayabilir. 48 saat sonra ve 2 gün sonra tekrar cilt reaksiyonu olup olmadığını kontrol edecekler.
Çoğu zaman bu testlere gerek kalmadan teşhis konulabilir.
Bir alerjiyi yönetmenin en iyi yolu alerjenden kaçınmaktır, ancak bu her zaman mümkün değildir. Bu durumlarda tıbbi tedavi yardımcı olabilir.
Alerji İlaçları
İlaçlar alerjiyi iyileştirmez, ancak bir kişinin reaksiyon semptomlarını yönetmesine yardımcı olabilirler.
Alerji için birçok tedavi mevcuttur. Ancak bir ilaç kullanmadan önce kişi mutlaka bir doktora başvurmalıdır.
Alerji Teşhis ve Tedavisi Seçenekleri şunları içerir:
• Antihistaminikler: Bunlar, bir reaksiyon sırasında bağışıklık sisteminin serbest bıraktığı histaminin etkisini bloke eder.
• Dekonjestanlar: Bunlar tıkalı bir burnu rahatlatmaya yardımcı olabilir.
• Kortikosteroidler: Bunlar hap, krem, burun spreyi veya inhaler şeklinde mevcuttur. Enflamasyonu azaltmaya yardımcı olurlar.
• İmmünoterapi: Bu, bir kişinin uzun süreli tolerans geliştirmesine yardımcı olabilir. Kişi, alerjenin yavaş yavaş artan dozlarını ya tablet ya da enjeksiyon şeklinde alacaktır.
• Lökotrien reseptör antagonistleri (antilökotrienler): Diğer tedaviler işe yaramadıysa, bunlar bazı alerjilere yardımcı olabilir. İlaçlar şişmeye neden olan bazı kimyasalları bloke eder.
Anafilaksi tedavisi
Anafilaksi, hastaneye yatış gerektirebilecek potansiyel olarak yaşamı tehdit eden tıbbi bir acil durumdur.
Bir kişi bir alerjene maruz kaldıktan sonra nefes almakta zorlanıyorsa, acil tedaviye ihtiyacı olacaktır. Bu genellikle bir otomatik enjektör şeklinde olacaktır.
Otomatik enjektör kullanma
Anafilaksi riski taşıyan kişilerin her zaman yanlarında iki epinefrin oto-enjektörü taşımasını tavsiye ederiz. Bir doz etkili değilse, kişinin ikincisine ihtiyacı olacaktır.
Herhangi bir ciddi semptom ortaya çıktıktan sonra dakikalar içinde ölçülen bir epinefrin (adrenalin) dozu vermek için bir otomatik enjektör kullanılmalıdır. En kısa sürede de bir kliniğe ulaşılmalıdır.
Alerji Teşhis ve Tedavilerini Önleme ve önlemler
Bir alerjiyi önlemenin veya iyileştirmenin bir yolu yoktur, ancak bir reaksiyon meydana gelirse bir reaksiyonu önlemek veya semptomları yönetmek mümkündür.
Alerjik reaksiyon riski taşıyanlar şunları yapmalıdır:
• Bilinen alerjenlere maruz kalmamak için önlemler alın.
• İki otomatik enjektör taşıyın ve bunları doğru kullanmayı öğrenin.
• Arkadaşlarınızı, akrabalarınızı, meslektaşlarınızı ve diğerlerini alerji ve otomatik enjektörün nasıl kullanılacağı hakkında bilgilendirin.
• Alerjinin ayrıntılarını içeren bir tıbbi kimlik bileziği takmayı düşünün.
• Hangi maddelerden kaçınacağınızı bilmek için alerji testi yaptırın.
• Mutlaka doktor kontrolünde olun.
Alerjik Burun İltihabı
Alerji Teşhis ve Tedavisi altında Kulak Burun Boğaz branşını ilgilendiren alerji hastalıkların başında Alerjik burun iltihabı gelir. Solunum yolunun alerjisi olarak da adlandırılır. Bu tür reaksiyonda soluduğumuz havada alerjenler lokal olarak en çok burun epitelinde reaksiyona yol açar. Burun iç dokuda alerjenler yabancı madde olarak algılanır ve orada mikrobik olamayan bir iltihap başlar. En sık görülen şikayet nöbet hapşırıklarıdır ve genellikle sabah ile öğle arasında görülür. Hapşırıktan sonra en sık şikayetler su gibi burun akıntısı ve şiddetli kaşıntıdır.
Değişen oranlarda öksürük, hafif acı, ve burun tıkanıklığı da gözlenir. Burun içinde oluşan bu reaksiyon en fazla burun içinde doğal olarak bulunan konka dediğimiz alt burun etlerinde şişmeye ve bu nedenle de tıkanıklığa yol açar. Bu alerji türü en sık çocukluk yaş grubunda görülür. Genellikle alerjen polenler veya ev tozu akarlarıdır. Alerji teşhis ve tedavisi için ilk dikkat edilmesi gereken durumların başında yer alır.
Burun alerjisi olan hastaların %20 de astım gelişebilir. Özellikle sanayi bölgesi ve deniz kenarı yerleşim yerlerinde fazlaca gözlenir. Alerjik burun iltihabı tedavisinde temeli ağızdan alınan alerji ilaçları ve burun spreyler oluşturur. Ancak erişkin bireylerde yaşanan tıkanıklık tedavisinde Radyofrekans gibi minimal cerrahilerle alt konka (burun eti) küçüktme tıkanıkık için etkin bir iyileştirme yöntemidir. İlaç ve cerrahi seçenekler bir arada uygulanabilir.
Özellikle alerjik bireylerde burun duvarında kemik ya da kıkırdak eğriliği de varsa hem anatomik darlık hem de alerjnin yol açacağı et büyümesi nedeniyle oluşan burun tıkanıklığı şiddetli seviyelere ulaşabilir. Eğer alerji ile beraber septum (burun orta duvarı) eğriliği de varsa kesinlikle operasyon önerilir. Çünkü alerjik burun iltihabı kesin çözümü olmayan ancak ilaçlarla bastırılabilen bir hastalıktır, ancak cerrahi ile düzeltibilinen anatomik darlıklar tamamen tedavi edilebilir bozukluklardır. :Operasyon ile en azından tıkanıklık sebeplerinden birinden tamamen kurtulmak mümkündür. Kısaca alerji teşhis ve tedavisi için alanında uzman bir Kulak Burun Boğaz hekimi hayatınızın sonuna kadar konforlu bir hayat sürmenize yardımcı olabilir.
İstanbul’da Alerji Merkezleri
İstanbul alerji hastaları için aslında bir avantajı da beraberinde getiriyor. Çünkü birçok alerji merkezi adı altında faaliyet gösteren kurum bulunmaktadır. Bu kurumlar arasında sadece alerji teşhis ve tedavisi konusunda hizmet verenler de mevcut. Ancak alerji teşhis ve tedavisi için gerekli tetkikleri özel laboratuvarlar ve bazı hastanelerde yaptırmanız da mümkün. Doktorunuz Op. Dr. Evren Ay Koç alerji teşhis ve tedavisi için sizleri en doğru ve en uygun merkezlere yönlendirecektir. Ataşehir özellikle sağlıkçıları bir arada bulunduran bir merkez olma yolunda ilerliyor. İnternetten arama yaparak bu merkezlere ulaşmanız mümkün. Ancak unutmamak gereken önemli nokta alerji hastasıysanız geçmişinizi iyi bilen ve sürekli kontrol altında olabileceğiniz bir doktor ile yola devam etmeniz gerektiğidir. Günün her saati ulaşabileceğiniz bu doktoru seçerken ekonomik durumunuzu göz önünde bulundurmalısınız.
Yüksek muayene ücretleri lüks hastaneler ve ödediğiniz astronomik fiyatlar sizi iyileştirmez. Sizi iyileştiren ve iyi hissettiren doktorunuzun ilgisi ve konu hakkındaki uzmanlığı olacaktır. Bu nedenle Op. Dr. Evren Ay Koç hekiminiz olarak uygun fiyatlar ve takip hastaları için özel imtiyazlarla size 15 yılı aşkın deneyimini Ataşehir / İstanbul adresinde sunmaktadır. Alerji teşhis ve tedavisi konusunda bilgi almak ya da muayene olmak istiyorsanız bana ulaşabilirsiniz.
Son olarak alerji konusunda ülkemizde ulusal bir dernek olan TÜRKİYE ULUSAL ALLERJİ ve KLİNİK İMMÜNOLOJİ DERNEĞİ (AİD) sayfasını paylaşmak isterim.